Kanser Nedir
Kanser, vücutta bir dokunun anormal şekilde çoğalması sonucu ortaya çıkan, çıktığı dokuyu harap eden, çevreye ve uzak dokulara da yayılabilen habis bir hastalıktır. Çeşitli organlardaki hücrelerin çoğalması sonucu o organa ait tümörler ortaya çıkmaktadır.
Birçok başka hastalıkta olduğu gibi kanserin de çeşitli tipleri vardır. Örneğin gözün retina tabakasında oluşan tümöre retinoblastoma, karaciğerden çıkan tümöre hepatoblastoma adı verilir. Çoğalan hücrelerin, kan hücreleri olduğu kanser tipine ise lösemi (kan kanseri) adı verilmektedir.
Kanser bulaşıcı veya anne babadan geçen bir hastalık değildir. Nadir ailevi kanserler varsa da bunların sayısı azdır.
NEDENLERİ
Kanserin birçok türünün nedeni henüz saptanamamış olmasına karşın bazı kanser türlerinin oluşumunda genetik, çevresel ve bireysel unsurların rol oynadığı bilinmektedir.
• Radyasyon, asbest, benzen türevleri vb. maddelere (kimyasallar) maruz kalanlarda değişik kanser tiplerine yakalanma olasılığı
• Sigara ve alkol kullanımı
• Genetik, kansere uygun zemin hazırlayan hastalıklar (nörofibromatozis v.b. gibi)
• Bağışıklık sisteminin yetersizliğine bağlı kanserler
• Güneş ışınları
• Böcek ilaçları
Kanserin birçok türünün nedeni henüz saptanamamış olmasına karşın bazı kanser türlerinin oluşumunda genetik, çevresel ve bireysel unsurların rol oynadığı bilinmektedir.
• Radyasyon, asbest, benzen türevleri vb. maddelere (kimyasallar) maruz kalanlarda değişik kanser tiplerine yakalanma olasılığı
• Sigara ve alkol kullanımı
• Genetik, kansere uygun zemin hazırlayan hastalıklar (nörofibromatozis v.b. gibi)
• Bağışıklık sisteminin yetersizliğine bağlı kanserler
• Güneş ışınları
• Böcek ilaçları
BELİRTİLERİ
Ateş, halsizlik, solunum sorunları, öksürük, boyunda veya koltuk altında bezeler, şişlikler, bacak ağrısı, baş ağrısı, kusma, ani çıkan bir dengesizlik veya şaşılık, idrarda kanama kanser belirtisi olabilir.
Ateş, halsizlik, solunum sorunları, öksürük, boyunda veya koltuk altında bezeler, şişlikler, bacak ağrısı, baş ağrısı, kusma, ani çıkan bir dengesizlik veya şaşılık, idrarda kanama kanser belirtisi olabilir.
KANSERDEN KORUNMA
Kanserden korkmak yerine kanserden korunmak için yapmamız gerekenler olduğunu unutmamalıyız.
• Sigarayı bırakın, sigara içilen ortamda bulunmamaya özen gösterin.
• Taze meyve ve sebzeyi bol bol tüketin.
• Yaşınız 50 ve üzerinde ise kırmızı et tüketiminizi azaltın ama vejetaryen olmayın, haftada en az 4 gün kırmızı et tüketin. Diğer günler balık, tavuk, makarna, bezelye, mercimek, bakliyat yiyin. Dondurulmuş besinleri tercih etmeyin.
• Her gün veya haftada birkaç gün düzenli spor yapın.
• Ailenizdeki kanser riskini araştırın ve bu kanserlere yönelik tedbir alın.
• Hepatit B aşısı olun, virüslerden uzak durmaya özen gösterin.
• Böcek ilaçları, hormonlu besinlerden uzak durun.
• Çok alkol, çok ilaç tüketmeyin ve güneş ışınlarından kendinizi koruyun.
• Yılda bir mutlak doktor kontrolünden geçin.
• Kanser belirtilerine dikkat edin:
• Memede veya vücutta herhangi bir yerde şişlik, beze,
• Aşırı solukluk veya halsizlik,
• Geçmeyen kemik ağrısı, eklem ağrısı,
• Aşırı iştahsızlık, kilo kaybı,
• Düzelmeyen bir öksürük, ses kısıklığı, nefes almada güçlük,
• Barsak hareketlerinde değişiklik, kabızlık, ishal veya kanama,
• İdrarda kanama,
• Yutma güçlüğü, hazımsızlık, karın şişliği,
• Vücutta morarmalar, nokta kanamalar.
Kanserden korkmak yerine kanserden korunmak için yapmamız gerekenler olduğunu unutmamalıyız.
• Sigarayı bırakın, sigara içilen ortamda bulunmamaya özen gösterin.
• Taze meyve ve sebzeyi bol bol tüketin.
• Yaşınız 50 ve üzerinde ise kırmızı et tüketiminizi azaltın ama vejetaryen olmayın, haftada en az 4 gün kırmızı et tüketin. Diğer günler balık, tavuk, makarna, bezelye, mercimek, bakliyat yiyin. Dondurulmuş besinleri tercih etmeyin.
• Her gün veya haftada birkaç gün düzenli spor yapın.
• Ailenizdeki kanser riskini araştırın ve bu kanserlere yönelik tedbir alın.
• Hepatit B aşısı olun, virüslerden uzak durmaya özen gösterin.
• Böcek ilaçları, hormonlu besinlerden uzak durun.
• Çok alkol, çok ilaç tüketmeyin ve güneş ışınlarından kendinizi koruyun.
• Yılda bir mutlak doktor kontrolünden geçin.
• Kanser belirtilerine dikkat edin:
• Memede veya vücutta herhangi bir yerde şişlik, beze,
• Aşırı solukluk veya halsizlik,
• Geçmeyen kemik ağrısı, eklem ağrısı,
• Aşırı iştahsızlık, kilo kaybı,
• Düzelmeyen bir öksürük, ses kısıklığı, nefes almada güçlük,
• Barsak hareketlerinde değişiklik, kabızlık, ishal veya kanama,
• İdrarda kanama,
• Yutma güçlüğü, hazımsızlık, karın şişliği,
• Vücutta morarmalar, nokta kanamalar.
Yanlış Beslenme:
Önlenebilir kanserlerin bir kısmı beslenme biçimi ile de ilişkili bulunmuştur. Örneğin; dengesiz beslenmeler, özellikle kırmızı etin aşırı tüketimi yaşlılarda kalın bağırsak kanserinin artışıyla ilişkilendirilmektedir. Ancak çocuklar için kırmızı et protein ve demir kaynağı olarak çok önemli bir besindir ve diyetten çıkarılması düşünülemez; bu nedenle kırmızı etin yanı sıra balık ve yeşil sebzelere de ağırlık verilmelidir. Besinlerde lifli gıdaların tercih edilmesi yaşlılıkta kalın bağırsak kanserini azaltmaktadır.
Önlenebilir kanserlerin bir kısmı beslenme biçimi ile de ilişkili bulunmuştur. Örneğin; dengesiz beslenmeler, özellikle kırmızı etin aşırı tüketimi yaşlılarda kalın bağırsak kanserinin artışıyla ilişkilendirilmektedir. Ancak çocuklar için kırmızı et protein ve demir kaynağı olarak çok önemli bir besindir ve diyetten çıkarılması düşünülemez; bu nedenle kırmızı etin yanı sıra balık ve yeşil sebzelere de ağırlık verilmelidir. Besinlerde lifli gıdaların tercih edilmesi yaşlılıkta kalın bağırsak kanserini azaltmaktadır.
Dışarıdan vitamin desteği yerine, vitaminleri doğal yoldan yani taze sebze ve meyvelerden alınmasının vücudumuzun gereksinimi olan maddeleri de sağladığı düşünülmektedir. Bu nedenle beslenme alışkanlıklarımızda, olabildiğince hormonsuz, doğal bitki ve meyvelere ağırlık vermek doğru olacaktır.
Sigara:
Kanserin kesinlikle önlenebilir olan ve en başta gelen nedeni sigaradır. Akciğer kanserlerinin %90’ından sorumlu olan sigara ağız, yutak, gırtlak, karaciğer, kalın bağırsak, böbrek, idrar yolları, prostat ve kadın yolları kanserlerinin üçte birinde suçlanmaktadır. Anne babalarının içmesi sonucunda, böyle kuvvetli bir kanser etkeni olan sigaraya pasif olarak maruz kalan çocuklar da riske girmektedir.
Kanserin kesinlikle önlenebilir olan ve en başta gelen nedeni sigaradır. Akciğer kanserlerinin %90’ından sorumlu olan sigara ağız, yutak, gırtlak, karaciğer, kalın bağırsak, böbrek, idrar yolları, prostat ve kadın yolları kanserlerinin üçte birinde suçlanmaktadır. Anne babalarının içmesi sonucunda, böyle kuvvetli bir kanser etkeni olan sigaraya pasif olarak maruz kalan çocuklar da riske girmektedir.
Alkol:
Alkoliklerde kanser riskinin arttığı kesindir. Baş-boyun, yutak, gırtlak, yemek borusu, mide, karaciğer ve pankreas kanserleri alkol tüketimine paralel artmaktadır. Hem alkol, hem sigara tüketenlerde gırtlak kanseri oranı, bunları içmeyen normal toplumdan 100 kez daha fazladır.
Alkoliklerde kanser riskinin arttığı kesindir. Baş-boyun, yutak, gırtlak, yemek borusu, mide, karaciğer ve pankreas kanserleri alkol tüketimine paralel artmaktadır. Hem alkol, hem sigara tüketenlerde gırtlak kanseri oranı, bunları içmeyen normal toplumdan 100 kez daha fazladır.
Stres:
Stresin de kansere zemin hazırladığı söylenmektedir. Stresin en azından alkol, sigara ve besin tüketimini artırdığı bir gerçektir. Stresten uzak kalmak sağlıklı yaşam tarzını benimsemek ile bir oranda mümkün olabilir. Aile ve arkadaş bağlarını ve desteğini kuvvetli tutmak da stres ile baş etmenin bir yoludur.
Stresin de kansere zemin hazırladığı söylenmektedir. Stresin en azından alkol, sigara ve besin tüketimini artırdığı bir gerçektir. Stresten uzak kalmak sağlıklı yaşam tarzını benimsemek ile bir oranda mümkün olabilir. Aile ve arkadaş bağlarını ve desteğini kuvvetli tutmak da stres ile baş etmenin bir yoludur.
Hareketsizlik ve Obezite:
Egzersizin kalın bağırsak kanserini önlediği ABD’de istatistiksel araştırmalarda gösterilmiştir. Burada söz konusu olan egzersiz ağır bir egzersiz değil, hızlı tempolu yürüyüş, jimnastik, yüzme veya merdiven çıkma gibi egzersizlerdir. Haftada 2-3 kez en az 20 dakika yapılmalı ve yaşam biçimi olarak sürekli olmalıdır.
Egzersizin kalın bağırsak kanserini önlediği ABD’de istatistiksel araştırmalarda gösterilmiştir. Burada söz konusu olan egzersiz ağır bir egzersiz değil, hızlı tempolu yürüyüş, jimnastik, yüzme veya merdiven çıkma gibi egzersizlerdir. Haftada 2-3 kez en az 20 dakika yapılmalı ve yaşam biçimi olarak sürekli olmalıdır.
Kanserojen Katkı Maddeleri:
Katkı maddelerinin kanserojen etkileri üzerinde yapılmakta olan araştırmalar devam etmektedir ve bazı katkı maddelerinin kanserojen etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Doğru olan, mümkün olduğunca katkı maddelerinden uzak durarak doğal besinler tüketmektir. Sağlıklı yaşam için her hangi bir gıda maddesi satın almadan önce ambalajının üzerinin dikkatlice okunması önerilmektedir.
Katkı maddelerinin kanserojen etkileri üzerinde yapılmakta olan araştırmalar devam etmektedir ve bazı katkı maddelerinin kanserojen etkisi olduğu kanıtlanmıştır. Doğru olan, mümkün olduğunca katkı maddelerinden uzak durarak doğal besinler tüketmektir. Sağlıklı yaşam için her hangi bir gıda maddesi satın almadan önce ambalajının üzerinin dikkatlice okunması önerilmektedir.
Hacettepe Üniversitesi tarafından yapılan araştırmada, hazır gıda maddelerindeki katkılarla ilgili çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmaya sonucunda hazır gıdalarda kullanılan katkı maddeleri ve sınıflandırmaları görebilirsiniz:
